İstanbul Tahkim Merkezi (“ISTAC”), arabuluculuk ve tahkimin özelliklerini taşıyan bir alternatif uyuşmazlık çözüm yolu olan Arabuluculuk-Tahkim (Mediation-Arbitration) uygulamasını düzenleyen kurallarını (“Kurallar”), geçtiğimiz günlerde kurumsal web sitesinde yayınladı.
Bilindiği üzere; ISTAC hem tahkim hem de arabuluculuk merkezi olarak 2015 yılından beri faaliyetlerini sürdürmektedir. Bugün, birçok uluslararası ve ulusal ticari uyuşmazlıklar ISTAC nezdinde çözümlenmiş veya çözümlenme aşamasında bulunuyor.
ISTAC tarafından yayınlanan Kurallar’a gelirsek; kısaca “Med-Arb” olarak adlandırılan bu yeni uygulama ile iki farklı uyuşmazlık çözüm mekanizması olan arabuluculuk ve tahkimin, aynı dava sürecinde, iki aşamalı olarak birlikte işletilmesi amaçlanıyor.
ISTAC’ın kurumsal web sitesinde yayınlanan “ISTAC Arabuluculuk-Tahkim (Med-Arb) Kuralları” mad.1 Merkez’in amacını şu şekilde açıklamıştır;
“Bu Arabuluculuk-Tahkim Kuralları’nın amacı, arabuluculuk ve tahkime konu olabilecek uyuşmazlıkların İstanbul Tahkim Merkezi nezdinde çözümünde, uyuşmazlık çözüm yolu olarak arabuluculuk ve tahkime beraber yer verilmesi durumunda, takip edilecek usul ve uygulama kurallarının belirlenmesidir.”
Dünyada ilk defa uygulamaya konulacak bu modelde süreç nasıl işleyecek?
Taraflar, önce bir süredir uygulamada sıklıkla karşılaştığımız arabuluculuk ile uyuşmazlıklarını çözmeye çalışacak.
Tarafların arabuluculukta çözüm bulamamaları halinde ise tahkim aşamasına geçilecek ve uyuşmazlık nihai olarak çözüme kavuşturulacak.
Taraflar, aralarındaki sözleşmeye ISTAC Arabuluculuk-Tahkim (Med-Arb) şartı koyarak uyuşmazlığın doğrudan ISTAC’da çözümlenmesini isteyebilecekler. Bu durumda arabuluculuk kurumu öncelikli olarak devreye girecek; fakat uyuşmazlığın burada anlaşamama ile sonuçlanması durumunda da, mahkemeye gidilmeden tahkim aşamasının da ISTAC bünyesinde işletilmesi istenebilecek.
Kurallara göre Med-Arb anlaşması; doğabilecek veya doğmuş bir uyuşmazlığın çözümü için uyuşmazlığın nihai olarak çözümlenmesine kadar herhangi bir aşamada yapılabilir. Öyle ki; uyuşmazlığın çözümü için daha önce müzakere edilmiş olması, arabuluculuk yöntemine başvurulmuş olması veya tahkim yargılamasının başlatılmış olması, tarafların Med-Arb anlaşmasını yapmalarına engel teşkil etmeyecektir.
ISTAC Arabuluculuk-Tahkim (Med-Arb) Kuralları mad.2 bu konuda “Bu Arabuluculuk-Tahkim Kuralları, uyuşmazlıkların İstanbul Tahkim Merkezi Arabuluculuk-Tahkim Kuralları uyarınca çözümleneceğinin kararlaştırıldığı durumda uygulanır. Bunun için, tarafların, arabuluculuk-tahkim sürecinin İstanbul Tahkim Merkezi nezdinde yapılacağını kararlaştırmaları ya da taraflar arasında uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak önceden kararlaştırılan arabuluculuk ve tahkim yöntemlerinin ayrı ayrı İstanbul Tahkim Merkezi’nin ilgili kuralları uyarınca yürütüleceğinin kabul edilmesi yeterlidir.”
Yine aynı madde devamında: “Taraflar, İstanbul Tahkim Merkezi Arabuluculuk-Tahkim Kuralları’nın uygulanmasını, “ISTAC” veya “İTM” gibi “İstanbul Tahkim Merkezi”ni ifade eden bir belirleme ile “med-arb” veya “ara-tahkim” gibi “arabuluculuktahkim” mekanizmasını ifade eden bir terimi beraber kullanarak kararlaştırabilirler.” denmiştir.
SONUÇ
Uzun ve yıpratıcı olabilen klasik yargılama süreçleri, iş dünyası ve yatırımcılar için tercih etmeme sebeplerini oluşturabiliyor. Bu noktada Türkiye’nin arabuluculukta aldığı önemli mesafe ve adımların artarak devam ediyor olması elbette ki birçok açıdan sevindiricidir.
İş dünyasının ticari uyuşmazlıklarının çözümünün bir bütün olarak ele alınacak olması, hem süreçlerin daha da hızlanmasına hem de taraflar açısından sürecin kolaylaşmasına olanak sağlayacağı gibi; dünyada böyle bir modellemeyi ortaya koyan ilk tahkim kurumu olarak da ISTAC, uluslararası hukuk alanında önümüzdeki günlerde daha fazla söz sahibi olacak gibi duruyor.
Kurallar’a ISTAC’ın kurumsal web sitesi üzerinden de ulaşabilirsiniz.