2019 yılının Aralık ayında Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkan Covid-19 virüsünün neden olduğu ve dünyanın birçok ülkesine yayılan ve yayılmaya da devam eden Dünya Sağlık Örgütünce de "Pandemi" olarak tanımlanan solunum yolu hastalığı, çalışma hayatı ve ekonomik yönden tüm dünyada etkilerini giderek arttırmaktadır. Covid-19 salgınının etkisi altında olan ülkeler, istihdamın sürekliliğini ve çalışma yaşamının sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla işverenlere, çalışanlara ve hatta tüm vatandaşlarına yönelik ciddi önlemler almaktadırlar.
Ülkemizde de alınan tedbirler kapsamında, Covid-19 salgınının, çalışanların iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin önlemlerin alınması ile bu önlemlerin neler olduğu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, mevzuat ve yönetmelikler, çalışanların sağlık gözetimlerinin yapılması ve işyerinde gerekli iş güvenliği tedbirlerinin alınması yükümlülüğünü işverenlere bırakmaktadır. Bu kapsamda, olağanüstü durumlar ve salgın hastalıklarda çalışanların sağlık durumlarına ilişkin kontrolleri yapmak ve gerekli tedbirleri almak işverenin sorumlulukları arasında yer almaktadır.
1. Faaliyetlerine devam etmek zorunda olan iş yerlerinde, işveren tarafından alınması gereken İş Sağlığı ve Güvenliği tedbirleri nelerdir?
Öncelikle, çalışanların iş sağlığı tehlikesi hakkında 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında bilgilendirilmesi ve eğitilmesi hususu önem arzetmektedir. İş yerindeki sağlık koşullarının ve iş yeri hijyeninin sağlanması da işverenin sorumlulukları arasında yer almaktadır. Çalışanların ortak kullanım alanlarında gerekli dezenfekte işlemlerinin yapılması, çalışanların mal ya da hizmet ürettikleri çalışma alanlarının ilaçlanması, genel temizlik hizmetlerinin hassasiyetle yapılması ve özel olarak kullanılması gerekli dezenfektan maddelerinin iş yerinde kullanımının sağlanması gerekmektedir.
2. İş yerlerinde, yurt dışı görevlerde bulunan çalışanların durumları ve iş verenin alması gereken tedbirler neler olmalıdır?
İşveren, yurt dışı görev ya da seyahatinden dönen çalışanların sağlık durumlarındaki belirsizlik ortadan kalkana kadar, çalışanın işbaşı yapmalarını engelleyebilir. Ancak, bu engellemenin objektif iyi niyet kuralları çerçevesinde önerilen sürelere uygun olarak yapılması gerekmektedir. Belirlenen karantina süresi sonrasında işveren, çalışanın işbaşı yapabilmesi için hastalığının olmadığına yada iyileştiğine ilişkin olarak test veya rapor talep edebilir.
3. Faaliyetlerine devam eden iş yerlerinde çalışmakta olan riskli gruplara ilişkin özel çalışma uygulamaları ve iş verenin riskli grupların çalışmasında alması gereken tedbirler nelerdir?
Faaliyetlerine devam etmekte olan iş yerlerinde çalışan hamile, 65 yaş üstü ve kronik rahatsızlığı olan risk gruplarının bulunması durumunda işveren, bu gruplar için alternatif çalışma yöntemlerine başvurabilir. Uzaktan çalışma, ücretsiz izin ya da yıllık izin gibi izin uygulamalarının hayata geçirilmesi yoluna gidebilir. İşveren tarafından alınacak bu tedbirler, çalışan yararına olan bir uygulama gibi görünse de, çalışma koşullarında değişiklik yapılması anlamına gelebildiğinden İş Kanunu’nun 22. maddesi çerçevesinde bir onay süreciyle ilerlenmesi gerekecektir.
4. Faaliyetlerine devam eden iş yerlerinde, işin niteliğine bağlı olarak uzaktan çalışma yönteminin uygulanabilirliği nedir?
Salgın hastalık ya da zorunlu hallerde çalışanın sağlığının korunması amacıyla işveren, uzaktan çalışma yöntemini uygulama yoluna gidebilir. Nitekim 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde, çalışanların sağlık gözetimlerini yapmakla sorumlu olan işveren açısından uzaktan çalışmanın uygulanması gereklilik de arz edebilir. Bu çerçevede uzaktan çalışma uygulamasının hayata geçirilmesi için çalışana yazılı bildirimde bulunulması ve yazılı bildirimin 6 iş günü içinde yazılı olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
5. Faaliyetlerine devam eden iş yerlerinde, işverenin gerekli tedbirleri almaması durumunda çalışanın hakları nelerdir?
Covid-19 salgının ülkemizde de ortaya çıkması ile faaliyetlerine devam etmekte olan iş yerlerinde iş verenlerin, çalışanların sağlığının korunmasına yönelik alması gerekli önlemleri almaları zorunluluk halini almaktadır. Faaliyetlerine devam eden ve devam etmek durumunda olan iş yerlerinde, çalışanlar salgın ve bulaşıcı hastalıklara karşı ciddi tehlike ile karşı karşıya kalmaları durumunda kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep edebilir.
6. Gerekli tedbirlerin alınmaması halinde çalışanın elinde olan haklar nelerdir?
Gerekli tedbirlerin alınmaması halinde çalışan, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun 13. maddesi uyarınca, işveren tarafından gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Ayrıca, iş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen işveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshedebilir.
Daha ayrıntılı bilgi için paktas@elmasyesiloglu.com e-posta adresinden bizlere ulaşabilirsiniz.